สีสเปรย์ หรือเรียกอีกอย่างว่า สีพ่น เป็นผลิตภัณฑ์สีที่ถูกบรรจุอยู่ในภาชนะภายใต้แรงดันก๊าซ เมื่อเปิดใช้งาน สีจะถูกปล่อยออกมาจากภาชนะด้วยแรงดันก๊าซภายใน ผ่านหัวฉีดสเปรย์ทำให้เป็นละอองสีกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ
ชนิดของสี
- โทนสีทั่วไป เป็นชนิดที่ใช้ส่วนผสมของเม็ดสีเป็นหลัก ได้แก่ สีเหลือง สีแดง สีเขียว สีดำ สีขาว สีน้ำเงิน สีฟ้า สีชมพู เป็นต้น
- โทนสีโลหะ เป็นชนิดที่ใช้ผงโลหะผสม ได้แก่ สีอะลูมิเนียม สีทอง สีตะกั่ว สีโครเมียม สีเหล็ก เป็นต้น
การใช้งาน
สีสเปรย์ถูกบรรจุอยู่ในภาชนะภายใต้แรงดันของก๊าซ เมื่อเปิดใช้ด้วยการกดหัวสเปรย์ สีจะพุ่งออกมาเป็นละอองฝอยขนาดเล็กภายใต้แรงดันก๊าซที่ถูกปล่อยออกมา
การพ่น สีสเปรย์ ต้องให้มีระยะห่างที่เหมาะสมเพื่อให้ละอองสีกระจายตัวให้ทั่วถึง และละอองสีไม่จับตัวกันจนเป็นก้อนหรือหยดสี ซึ่งมักจะอยู่ในช่วง 20-30 เซนติเมตร จากพื้นผิววัสดุ ขณะใช้ควรเขย่าก่อนทุกครั้งหรือเขย่าก่อนฉีดพ่นเพื่อให้ภายในขวดสเปรย์มีการกระจายตัว
อันตรายจากสีสเปรย์
- มีความไวไฟ และอาจเกิดไฟฟ้าสถิตขณะใช้งานได้
- ประกอบด้วยสารเป็นพิษ และสารก่อมะเร็งหลายชนิด โดยเฉพาะไซลีน (xylene) ที่สามารถเข้าสู่ร่างกาย และสะสมในเลือดได้
- เป็นภาชนะที่มีแรงดัน อาจเกิดการระเบิดได้หากถูกกระแทกหรือได้รับความร้อน
การปฐมพยาบาล
- สามารถเป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ, ทางเดินอาหาร, ผิวหนัง และทางตา โดยทำให้เกิดการระคายเคือง และการอักเสบ
- กรณีสัมผัสทางผิวหนัง : ให้ล้างออกด้วยน้ำร่วมกับสบู่ ผงซักฟอกหรือน้ำยาทำความสะอาด
- กรณีสัมผัสทางตา : ล้างด้วยน้ำสะอาด, น้ำยาล้างตา หากมีอาการทางสายตาให้รีบไปพบแพทย์
- ควรสวมหน้ากากป้องกันไอสารเคมีหรือผ้าปิดจมูก ถุงมือ และแว่นตากันสารเคมีขณะใช้งาน และควรใช้งานในบริเวณที่มีการระบายอากาศที่ดี
- กรณีสัมผัสทางการหายใจ : ให้เคลื่อนย้ายผู้ป่วยไปสถานที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวก อาจใช้อุปกรณ์ช่วยหายใจ ในกรณีรุนแรง หลีกเลี่ยงการช่วยหายใจโดยการผายปอดแบบเป่าปาก
- การจัดเก็บ ให้ปิดฝาภาชนะบรรจุให้สนิท และเก็บในที่อากาศถ่ายเทได้สะดวก เก็บให้ห่างจากแสงแดด ความร้อน ประกายไฟ โดยตรง และห้ามโยนภาชนะอย่างแรง
- ผู้ใช้งานควรทำการตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะคนงานในบางอุตสาหกรรมที่มีการใช้สีสเปรย์หรือสีพ่นมาก
- ขวดสีสเปรย์ที่ใช้แล้วห้ามทิ้งถังขยะทั่วไป ควรเก็บรวบรวมและส่งกำจัดให้ถูกต้องตามกฏหมาย โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรมที่มีการใช้ เพราะถือว่าเป็นขยะอันตรายชนิดหนึ่งที่ทางกรมโรงงานบังคับให้กำจัดอย่างถูกสุขลักษณะ และเป็นไปตามประกาศของกรมโรงงาน
