มลพิษทางอากาศในกรุงเทพฯ และเขตปริมณฑลนั้น หลักๆ แล้วมาจากฝุ่น PM 2.5 ซึ่งเป็นฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน หรือเทียบอย่างง่ายๆ ก็คือมีขนาดราวๆ 1 ใน 25 ของเส้นผ่านศูนย์กลางของเส้นผมมนุษย์ โดยขนจมูกของมนุษย์ที่ทำหน้าที่กรองฝุ่นนั้นไม่สามารถกรองได้ จึงแพร่กระจายเข้าสู่ทางเดินหายใจ กระแสเลือด และเข้าสู่อวัยอื่นๆ ในร่างกายได้
สาเหตุที่ทำให้เกิดฝุ่น PM2.5
ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) มาจากสองแหล่งกำเนิดใหญ่ๆ คือ
- แหล่งกำเนิดโดยตรง
การเผาในที่โล่ง การคมนาคมขนส่ง การผลิตไฟฟ้า อุตสาหกรรมการผลิต รวมไปถึงการเผาพื้นที่เพื่อเตรียมปลูกของเกษตรกรด้วย
- การรวมตัวของก๊าซในบรรยากาศ
โดยเฉพาะซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) และออกไซด์ของไนโตรเจน (NOx) รวมทั้งสารพิษอื่นๆ ที่ล้วนเป็นอันตรายต่อร่างกายมนุษย์ เช่น สารปรอท (Hg), แคดเมียม (Cd), อาร์เซนิก (As) หรือโพลีไซคลิกอะโรมาติกไฮโดรคาร์บอน (PAHs)
แนวทางการป้องกันฝุ่น PM2.5
- สวมหน้ากากป้องกันฝุ่น โดยหน้ากากที่สามารถป้องกันฝุ่น PM2.5 ได้ดีและมีประสิทธิภาพคือ หน้ากาก N95 หรือควรใช้หน้ากากอนามัยชนิดกรอง 3 ชั้นปิดปากและจมูก
- พยายามหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้งทุกชนิด เมื่อคุณภาพอากาศอยู่ในระดับที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ
- หลีกเลี่ยงกิจกรรมเผาไหม้ทุกชนิด เพราะการเผาทำให้เกิดฝุ่นละอองในอากาศมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการสูบบุหรี่ การปิ้งย่าง การทำอาหารด้วยเตาถ่าน การจุดธูปเทียน การเผาใบไหม้แห้ง เป็นต้น
- ใช้เครื่องเครื่องวัดฝุ่นพกพา PM2.5 เนื่องจากภายในอาคารอาจไม่ปลอดภัยจาก PM2.5 เสมอไป โดยเฉพาะอาคารที่มีการเปิด-ปิดประตูบ่อยครั้ง ดังนั้นเครื่องวัดฝุ่นพกพา PM2.5 จึงเป็นสิ่งจำเป็นในการตรวจจับฝุ่น เพื่อหาวิธีการป้องกันฝุ่น PM2.5
- ใช้เครื่องฟอกอากาศที่มีระบบหมุนเวียนอากาศภายในบ้านแทนการดึงอากาศจากภายนอก
- ปลูกต้นไม้ในบ้าน ซึ่งต้นไม้บางชนิดนั้น สามารถช่วยลดมลพิษของอากาศในบ้านได้ เช่น ต้นลิ้นมังกร บอสตันเฟิร์น พลูด่าง ฯลฯ
อย่างไรก็ตาม นอกจากเราจะต้องดูแลตัวเองโดยการใช้หน้ากากกันฝุ่น N95 หรือการใช้เครื่องฟอกอากาศ ซึ่ง เครื่องวัดฝุ่นพกพา PM2.5 ก็ควรจะเป็นตัวช่วยสำคัญ ที่ให้เราดำรงชีวิตประจำวันอย่างรู้เท่าทันสถานการณ์ ได้ทราบถึงค่าปริมาณฝุ่นในอากาศตอนนั้น ว่ามีสภาพแย่ขนาดไหน เพื่อที่เราจะหลีกเลียงหรือป้องกันตัวเองได้ในเบื้องต้น ดังนั้นเราควรหาซื้อเครื่องวัดฝุ่นพกพา PM2.5 ที่มีขนาดเล็ก เหมาะแก่การพกพาติดตัวไปไหนมาไหนด้วยสักเครื่อง
